nedelja, 20. apr 2014, 00:15 – 20:45
Hrišćani širom sveta proslavljaju Vaskrs, praznik, koji simbolizuje pobedu života nad smrću.
Vaskrs je najveći hrišćanski praznik jer suština hrišćanskog učenja označava Hristovo vaskrsnuće iz mrtvih, kao pobeda vere i života nad smrću.
Na uskršnje veče, Zaječar je posetio njegova svetost patrijarh srpski Irinej, koji je okupljenim vernicima čestitao Uskrs.
Patrijarh je podsetio da ima mnogo praznika koje treba obeležavati, ali da je Uskrs praznik nad praznicima – najveći i najradosniji.
Vernici se za Uskrs pripremaju 40 dana i sa ushićenjem dočekuju praznične dane i zato je važno da budemo jedni uz druge, da manje brinemo, a više se radujemo, rekao je patrijarh Irinej.
Patrijarh srpski Irinej služio je Svetu arhijerijsku liturgiju u Sabornoj crkvi u Beogradu. Patrijarh je na liturgiji pročitao delove uskršnje poslanice i pozvao na mir i razumevanje.
Uskršnja liturgija završena je pričešćem vernika posle koga je patrijarh Irinej ukazao na neophodnost zajedništva i jedinstva u sadašnjem vremenu u kome su nam potrebni sloga, mir i ljubav.
„Neka nas Gospod blagoslovi svojim blagoslovom mira, sloge i ljubavi, danas toliko, potrebne i nama ljudima i vremenu u kome živimo“, poručio je patrijarh Irinej.
Naglasivši da je Uskrs nas najveći praznik na kome počiva „naša istina, vera, nada i očekivanje“, patrijarh Irinej je izrazio zadovljstvo što pravoslavna i katolička crkva ove godine istog dana obeležavaju taj praznik.
„Ove godine imamo tu veliku radost da ovaj veliki praznik slavimo zajednički – kada bi dao Gospod da jednoga dana ne samo jedne godine nego svake godine ovaj praznik slavimo zajedno i u zajednici“, naveo je patrijarh Irinej.
Liturgiji u Sabornoj crkvi, uz brojne građane, prisustvovali su premijer Ivica Dačić i ministri Nebojša Rodić, Nikola Selaković i Tomislav Jovanović.
Među vernicima u Sabornoj crkvi bili su i strani državljani, među kojima i grupa mladih Francuza.
U crkvi Hrista kralja uskršnju misu predvodio je beogradski nadbiskup Stanislav Hočevar.
Misi je prisustvovao veliki broj vernika, predstavnika države Srbije i diplomatskog kora, a tom prilikom održan je i obred krštenja.
Obeležavanje je počelo ponoćnim liturgijama i Uskršnjim bdenjima u svim hrišćanskim crkvama.
Svečanu liturgiju u ponoć u Hramu Svetog Save predvodio je vikarni episkop patrijarha vladika remezijanski Andrej, a sinoć je nadbiskup Hočevar predvodio Uskršnje bdenje u Katedrali Blažene device Marije.
Obeležavanje praznika na Kosmetu
Vaskrs se obeležava i na Kosovu i Metohiji. Pravoslavni vernici obišli su hram Svetog Save u južnom delu Kosovske Mitrovice, koji je stradao tokom martovskog nasilja 2004. godine.
Nešto više od stotinu Srba stiglo je u pratnji kosovske policije iz severnog u južni deo Kosovske Mitrovice i nakon kraće službe u hramu Svetog Save vratilo se nazad.
Otac Rade Dončić iz hrama Svetog Dimitrija u severnom delu Kosovske Mitrovice poželeo je svima srećan praznik vaskrsenja Hristovog.
Ministri Aleksandar Vulin i Nebojša Rodić prisustvovali su ponoćnoj uskršnjoj liturgiji u manastiru Devič kod Srbice, na severu Kosova. Vulin je posle liturgije izjavio da Srbija šalje poruku mira i da očekuje da i Priština i međunarodna zajednica ispune svoje obaveze.
Za Vaskrs se prva molitva služi pred zatvorenim vratima hramova koja se otvaraju tačno u ponoć kada se prvi put posle Velikog petka i Velike subote, u znak radosti vaskrsenja oglašavaju prva zvona.
Vaskršnjim obredima prethodi unošenje plaštanice sa Hristovog groba, koja je na Veliki petak izneta pred oltar i koju vernici celivaju u dane najveće hrišćanske žalosti.
Put spasenja ljudskom rodu
Suštinu i načelo hrišćanske vere objasnio je sveti apostol Pavle čija je propoved osnažila i usmerila novozavetnu veru.
U pravoslavnim hrišćanskim crkvama se na Vaskrs otvaraju Carske dveri na oltaru čime se simbolično ukazuje da je Isus svojim vaskresenjem pobedio tamu i smrt i otvorio rajska vrata i put spasenja čitavom ljudskom rodu.
Prema jevanđeljima, događaj se zbio na grobu Hristovom, a radosnu vest je ženama mironosicama, „Mariji Magdaleni i drugoj Mariji“, saopštio anđeo blagovesnik Gavrilo.
„A lice njegovo bijaše kao munja i odjelo njegovo kao sneg“, zapisao je jevanđelist Matej opisujući arhangela Gavrila koji sedi na „grobnom kamenu“ i pokazuje prstom na prazan grob.
„Ne bojte se vi, jer znam da Isusa raspetoga tražite. Nije ovde, jer ustade kao što je kazao“, zapisano je u Jevanđelju po Mateju, a slično i u drugim jevanđeljima koja se završavaju porukama nove vere čiju propoved nastavljaju Hristovi apostoli.
Prema odlukama Nikejskog sabora (325. godine) koje do danas poštuju sve pravoslavne crkve, Vaskrs treba slaviti u prvu nedelju punog meseca posle prolećne ravnodnevnice, ali obavezno posle jevrejske Pashe.
Prema hrišćanskom predanju, Isus je umro u dane Pashe pa se u nekim jezicima ovaj naziv zadržao i za praznik njegovog vaskrsenja. Poznato je takođe da su rođenje Isusa Hrista, njegovo stradanje i vaskresnje najavili starozavetni proroci koji će, kako propoveda hrišćanstvo, opet doći da najave njegov drugi dolazak među ljude.
U knjizi Otkrivenja Jovanovog kojom se završava Novi Zavet, ti proroci su Ilija i Enok i njihov ponovni dolazak među ljude i stradanje treba da najavi novi dolazak Hristov kome se nadaju hrišćani.
Simbol obnavljanja prirode i života
Vaskrs je, dakle, pokretan praznik, koji se određuje prema prirodnom kalendaru i uvek se vezuje za nedelju sa odstupanjem od 35 dana – od 4. aprila do 8. maja.
Vaskršnje slavlje je za vernike kraj Velikog posta, a prvi mrsni zalogaji su vaskršnja jaja koja, se prema drevnom običaju, farbaju u crveno kao simbol prolivene krvi Hristove.
Prema predanju, prva jaja je caru Tiberiju poklonila Marija Magdalena koja je u Rim došla sa porukom o vaskrsenju.
Jaje je simbol obnavljanja prirode i života i kao što badnjak goreći na ognjištu daje posebnu čar božićnoj noći, tako isto vaskršnje crveno jaje znači radost i za one koji ga daju i koji ga primaju.
Vernici, po ustaljenoj tradiciji, vaskršnja jaja boje na Veliki petak, kada se, inače, ništa drugo ne radi, već su naše misli upućene na događaj Hristovog nevinog stradanja i poniženja, od ljudi, na Golgoti i Jerusalimu.
Prvo obojeno jaje, ostavlja se na stranu do idućeg Vaskrsa i zove „čuvarkuća“.
Na pravoslavnim vaskršnjim ikonama i freskama slika se blagovesnik Gavrilo na grobnom kamenu, a najlepša predstava sačuvana je u manastiru Mileševi kraj Prijepolja, zadužbini srpskog kralja Vladislava iz 1234. godine, koja je proglašena za sliku prethodnog milenuijuma.
Vaskrs hrišćani slave tri dana, pa su u kalendaru SPC crvenim slovom obeleženi Vaskršnji ponedeljak i Vaskršnji utorak.
U SPC pravoslavni vernici razmenjuju pozdrave – Hristos vaskrse! Vaistinu vaskrse!
