EU PROGRES je konkurs raspisao nakon što je prethodno pružio stručnu i tehničku pomoć u izradi Lokalnih akcionih planova za rodnu ravnopravnost u 12 opština Topličkog okruga i jugozapadne Srbije. Jedan od ciljeva čitavog procesa bio je da lokalnim mehanizmima za rodnu ravnopravnost pruži mogućnost da afirmišu svoju ulogu u okviru gradova i opština pripremom i sprovođenjem relevantnih aktivnosti u vezi sa rodnom ravnopravnosti, kako bi istakli i unapredili pitanje rodne ravnopravnosti u lokalnim zajednicama i samoupravama. Upravo takvu vrstu pomoći i stručnih saveta od strane savetnica EU PROGRES-a dobio je i, najpre, koordinacioni tim, a potom i Savet za rodnu ravnopravnost Opštine Nova Varoš, koji je, na inicijativu Opštinskog veća i predsednika opštine, a odlukom Skupštine opštine Nova Varoš, zvanično i formiran sredinom aprila ove godine. Sedmočlani tim, u čijem su sastavu predstavnice svih relevantnih institucija, ambiciozno je započeo sa radom i intezivirao aktivnosti na polju poboljšanja položaja žena u zlatarskom kraju. Jedna od prvih bila je izrada predloga projekta „Prevencija i suzbijanje nasilja nad ženama i žrtvama nasilja“, čiji je opšti cilj upravo prevencija i suzbijanje nasilja, a poseban – podizanje svesti lokalne javnosti o pravu na život bez nasilja.
Govoreći o opravdanosti projekta, članice lokalnog Saveta za rodnu ravnopravnost apostrofiraju da svi oblici nasilja kojim se ugrožavaju ili narušavaju fizički, psihički i moralni integritet ličnosti, predstavljaju povredu jednog od osnovnih ljudskih prava – pravo na život i bezbednost. Analizirajući stanje u novovaroškom kraju, članice Saveta su došle do zaključka da su određene grupe žena u većoj meri izložene rizicima od fizičkog, psihičkog i seksualnog nasilja, zanemarivanja, nemarnog postupanja i eksploatacije unutar porodice ili van nje. Većem riziku od nasilja posebno su izložene žene koje pripadaju manjinskim grupama – žene sa invaliditetom, devojčice, izbegle i raseljene žene, one koje žive u siromaštvu, posebno u seoskim i udaljenim sredinama, sa psihički izmenjenim ponašanjem, žene drugačije seksualne orijentacije, zavisne od droge, alkohola, medikamenata…
– Biti žrtva nasilja prouzrokuje ne samo fizičke, već i psihičke posledice. Život u strahu dovodi do gubitka samopouzdanja, izražen je i osećaj stida, sramote, a često i mišljenja da su žene čak i zaslužile da se prema njima ponašaju nasilnički. Čak i kada više nije ugrožena od strane nasilnika, žrtva često prenosi osećaj nesigurnosti na mnoge situacije u kojima se nalazi. Moguće je da se jave i poteškoće u izražavanju svojim misli i osećanja, iz straha od osude javnosti ili ponovnog povređivanja. Cilj joj može biti da samo po svaku cenu izbegne konflikte i, s tim u vezi, postavlja zadovoljenje drugih ispred svojih potreba. Takve žene su bez inicijative, mogućnosti da se izbore za svoja prava i najčešće se veoma pasivno odnose prema svojim potrebama -kaže Branka Rvović, članica tima Saveta za rodnu ravnopravnost i projektni menadžer, sa posebnim osvrtom na vrlo nepovoljnu situaciju kada je u pitanju intervencija države u slučajevima nasilja nad ženama, kao i vezano za problematike odsustva prijavljivanja nasilja nadležnim državnim organima i službama.
Počinioci porodičnog nasilja, prema podacima Policije u Novoj Varoši, uglavnom su sadašnji ili bivši supružnik odnosno partner, potom otac, majka, svekrva, srodnici, slede bliski poznanici i komšije. Dominantan oblik nasilja u porodici je, ipak, ono koje je počinio supružnik ili emotivni partner. Najčešći faktori povezani sa pomenutim nasiljem su loša i nestabilna materijalna situacija, a žene sa decom su u značajnijoj meri izložene fizičkom nasilju. Zabeleženi su i slučajevi i teške psihičke torture, kao i pretnje ubistvom, prebijanjem, sakaćenjem, lomljenjem udova u slično. – Najčešći vid zlostavljanja je u porodicama sa nižim nivoom obrazovanja, u porodicama gde je jedno ili oboje partnera ostalo bez posla, gde je zastupljen problem nedostatka novca, kao i u etnički mešovitim porodicama, i u familijama u kome je partner alkoholičar, a u poslednje vreme učestalo je nasilje od strane supružnika sklonih korišćenju droge i drugih narkotičkih sredstava – navodi se u podacima iz Policije, koje su članice saveta ugradile u predlog projekta, sa posebnim osvrtom na nepotpunu saradnju nadležnih državnih organa i institucija.
Projektom „Prevencija i suzbijanje nasilja nad ženama i žrtvama nasilja“ predviđene su, inače, brojne akcije i aktivnosti. To su : organizovanje javne tribine za učenice i učenike srednjih škola, javna kampanja pod nazivom „Borba protiv nasilja“ i izrada i usvajanje objedinjenog Protokola o postupanju u slučajevima nasilja nad ženama u ustanovama socijalne zaštite, zdravstva, obrazovanja i policije . Realizacija projekta koštaće oko 320.000 dinara, a finansijski će ga podržati Evropska unija i Vlada Švajcarske.
Podaci MUP
Podaci novovaroškog MUP-a o evidentiranim slučajevima nasilja nad ženama u periodu od 2009. do 2013. godine govore da je najviše krivičnih prijava – ukupno 12, podneto tokom 2010. a počinili su ih suprug, sin i otac nad suprugom, majkom i ćerkom. Najmanje ih je bilo u prvoj polovini ove godine – svega jedna i to nad nasiljem koje je počinio sin nad majkom.
